Met LEGO bouwen aan taalvaardigheid in de kleuterklas? Of LEGO Serious Play inzetten om te reflecteren op ervaringen of voor onderwerpen die spelen binnen een team van professionals? Waarom zou je dit doen?
Mondelinge taalvaardigheid is van groot belang om je verstaanbaar te maken en om je ideeën te verwoorden, zodat ze gehoord kunnen worden. Niet alle mensen, kinderen én volwassenen, kunnen zichzelf gemakkelijk uitdrukken. Ze vinden het spannend om zich uit te spreken, of ze laten zich overschreeuwen door iemand die wel gemakkelijk woorden weet te vinden. Als we iedereen de kans willen geven taalvaardig te worden, als we alle stemmen willen horen in de klas of in een overleg, is het nodig dat we ons daarop richten. Wat vraagt dat van ons, van jou als docent, van jou als collega of van jou als medeleerling?
De basis voor taalvaardig zijn, wordt gelegd als je jong bent. Thuis in het gezin waar je opgroeit, tijdens het spelen met andere kinderen en op school in interactie met docenten en medeleerlingen. Allemaal plekken waar je je uit mag spreken en waar naar elkaar geluisterd wordt. Tenminste dat zouden ze moeten zijn. Mondelinge taalvaardigheid vormt de basis voor schriftelijke taalvaardigheid. De taalvaardigheid, zowel mondeling als schriftelijk ondersteunen, kan dus door rijke gesprekken te organiseren met veel spreekkansen en met veel interactie.
Spreken en luisteren zijn cruciaal om binnen en buiten de klas te communiceren en hebben een grote impact op de sociaal-emotionele ontwikkeling. Expliciet en impliciet aan woordenschatuitbreiding werken heeft een directe impact op de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen. Daarvoor is een rijke betekenisvolle context nodig, die gelukkig aanwezig is in het leven van iedere dag, en ruimte en tijd om verhalen te laten ontstaan, te vertellen en te horen. Spreken en luisteren zijn ook cruciaal in de vele overleggen die gevoerd worden op de werkvloer. Gesprekken die ergens over gaan en waar het toe doet dat alle deelnemers zich uit kunnen spreken en gehoord worden, zodat je iedere bijdrage mee kunt nemen op weg naar het gezamenlijke doel van dat moment.
LEGO Serious Play kan hierin ondersteunend zijn. “Als je alleen maar stenen ziet, kijk je niet goed genoeg!”, zeggen we in trainingen die we geven en overleggen die we begeleiden. De methodiek behelst veel meer dan maar een eendje bouwen of een brug, veel meer dan wat steentjes op elkaar stapelen tot een model. We starten in de klas vanuit een prikkelende probleemstelling, een open vraag die aanzet tot nadenken en die verschillende leerdomeinen verbindt. In het werkoverleg is het agendapunt de centrale vraag die voorligt. Ieder bouwt het eigen antwoord op de vraag, en deze antwoorden worden in woord én beeld gedeeld met elkaar. Iedereen komt aan de beurt en levert een bijdrage.
Woorden krijgen betekenis krijgen door er vorm aan te geven, ze zichtbaar te maken. Kinderen komen meer zelf aan het woord, oefenen met redeneren en een verhaal logisch op te bouwen, door de interactie vergroten ze hun woordenschat. Volwassenen halen meer ideeën op uit zichzelf door ze met hun handen te laten ontstaan, ontdekken nieuwe perspectieven van anderen, die ze anders niet meegenomen zouden hebben in hun besluitvorming. Zo creëren we een sterke taal- en gesprekscultuur, waarin woord en beeld elkaar versterken en worden LEGO stenen en de methodiek LEGO Serious Play bouwstenen voor taal op school en op de werkvloer!
